Nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất (nhổ răng 6) không thể phục hồi khi nào lý tưởng để giảm nhu cầu điều trị chỉnh hình răng mặt trong tương lai, là câu hỏi mà nhiều người thắc mắc. Bài viết này giúp bạn có cái nhìn tổng quan về vấn đề nhổ răng 6 hàm trên, răng 6 hàm dưới,…
Tóm Tắt Nội Dung
Những quan niệm về nhổ răng 6 – nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất
Nên nhổ răng 6 vì sao?
Việc nhổ răng 6 (nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất) có thể xem là một chọn lựa điều trị trong một số trường hợp lâm sàng theo Sandler như:
- Sâu răng hoặc răng một phục hồi lớn.
- Các vấn đề nha chu (mô quanh răng).
- Răng đã điều trị nội nha.
- Các bệnh lý quanh chóp.
- Mất khoảng hoặc thiểu sản…
Trong hệ răng vĩnh viễn, răng dễ bị sâu răng nhất là răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất (Skeie và cs) và hơn 30% trẻ em trên 11 tuổi có sâu răng ở những rằng này (theo Lader).
Ngoài ra, nhiều tác giả còn nhận thấy tỉ lệ mất khoáng của răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất khá cao (3,6-19,3%), và thường đi kèm với tình trạng mất khoáng của răng cửa.
Các rằng cối bị ảnh hưởng bởi hiện tượng mất khoáng men răng vùng mặt nhai. Tạo điều kiện cho sâu răng phát triển. Do đó, răng 6 thường cần được trám bảo vệ sớm ngay sau khi mọc lên.
Thep Jälevik và Moller nhận thấy gây tê cho răng 6 cũng là một thách thức, tỷ lệ thất bại rất cao của miếng trám trên răng 6, thói quen vệ sinh răng miệng, tâm lý sợ hãi với thủ thuật nha khoa, … làm cho việc can thiệp điều trị cũng gặp khó khăn.
Nhổ răng 6 sớm đúng kế hoạch, cũng giúp sửa chữa những vấn đề chen chúc (thiếu khoảng), góp phần ổn định khớp cắn sau này (Wilkinson, 1948; Thunold 1970).
Từ những quan điểm này, đối với trẻ em có tình trạng mất khoáng trầm trọng vùng răng răng cối, việc nhổ các răng 6 ( răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất) bị tổn thường có lẽ sẽ có ích lợi (Jälevik và Klingberg, 2002, Ong và Bleakley, 2010).
Không nên nhổ răng 6 vì sao?
Bên cạnh đó, cũng có nhiều quan niệm ngược lại về việc nhổ răng 6 (răng cối lớn vĩnh viễn thử nhất). Mặc dù đã lập kế hoạch cẩn thận, nhưng không thể tránh khỏi những kết quả không mong muốn sau nhổ răng 6. Như là còn khoảng trống, nghiêng hoặc xoay các răng bên cạnh và cần thiết phải điều trị chỉnh hình rằng mặt sau này (theo Pfyffer).
Nói chung thời điểm nhỏ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất là rất quan trọng, đặc biệt ở hàm dưới quan trọng hơn hàm trên (theo Gill). Lý do theo Crabb và Rock là do:
- Ở hàm trên, vị trí chóp chân răng cối lớn thứ hai thường nằm về phía gần so với thân rằng hơn. Vì vậy, trong quá trình mọc lên, thân răng cối lớn thứ hai hàm trên sẽ ít nghiêng ra trước hơn khi di chuyển vào vị trí răng cối lớn thứ nhất đã được nhổ.
- Trong khi hàm dưới, chóp chân răng cối lớn thứ hai thường nằm về phía xa hơn. Nên khi xảy ra sự di lệch toàn bộ ra trước thì thân rằng có khuynh hướng nghiêng gần nhiều hơn.
Điều gì quan trọng nhất khi đưa ra quyết định:
Dĩ nhiên chúng ta đều đồng ý với quan niệm nhổ răng 6 khi không thể phục hồi được. Nhưng điều quan trọng là sau nhổ răng có ảnh hưởng gì hay không?
Các ảnh hưởng sau nhổ răng lại phụ thuộc vào thời điểm nào nên nhổ. Do đó, vấn đề chính ở đây là tìm ra thời điểm nhổ răng để giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực không mong muốn.
Chính vì vậy, mục tiêu của bài tổng hợp y văn này là để xác định thời điểm lý tưởng cho nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất nhằm giảm nhu cầu điều trị chính hình răng mặt trong tương lai.
Thời điểm nào nên nhổ răng 6 ?
Việc nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất (răng 6) hàm trên ở nhóm từ 8-10,5 tuổi có khuynh hưởng cho kết quả lâm sáng từ tốt đến hoàn hảo là 81% trường hợp.
Các nhóm tuổi khác ít đạt yêu cầu hơn, nhưng vẫn có kết quả tốt. Phát hiện này được chứng mình trong kết quả nghiên cứu của Teo và cs (2013)
Ở hàm dưới, kết quả lâm sàng từ tốt đến hoàn hảo khi nhổ răng vĩnh viễn thứ nhất hàm dưới ở trẻ em từ 8-11.5 tuổi cao hơn có ý nghĩa khoảng 50 đến 59% trường hợp so với nhóm tuổi lớn hơn.
Nhìn chung, kết quả lâm sàng sau khi nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm trên (72%) có tỉ lệ thành công cao hơn đáng kể so với nhổ răng hàm dưới (48%). Nguyên nhân có thể do khác nhau về chiều hướng mọc răng.
Bởi cũng có nhiều khuyết điểm sau nhổ răng 6 nên khi lập kế hoạch nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất, phải ghi nhận các biến số như:
- Độ lệch đường giữa của răng trên mỗi hàm.
- Mức độ chen chúc, có mầm răng 8 hay không.
- Mối liên quan giữa hai xương hàm.
- Tình trạng xương.
- Tuổi, tình trạng mọc cũng như sự hình thành của chân răng 7 như thế nào…
Hướng dẫn cân nhắc nhổ răng 6 chi tiết
Các bác sĩ phẫu thuật của trường Đại học Royal ở Anh đã đưa ra hướng dẫn nhổ răng 6 (nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất) cho trẻ em (Cobourne) như sau:
Nhổ răng 6 trong trường hợp khớp cắn hạng I thiếu khoảng
Khớp cắn hạng I nhưng kèm theo răng chen chúc, khi nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm trên có tiên lượng kém. Cần thiết phải nhổ răng phía bên đối diện của cung hàm để tránh làm thay đổi đường giữa mặt (theoWilliam và Gowans, 2003; Jälevik và Möller 2007).
Tương tự, khi nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm dưới, đòi hỏi nhổ răng bên đối diện cân xứng để tránh sai lệch đường giữa tới vị trí răng nhổ. Để ngăn ngừa răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm trên trời xuống, có thể phải nhổ các răng này hoặc sử dụng khí cụ tháo lắp hay duy trì để tránh thay đổi kích thước dọc (Williarns và Gowans).
Nhổ răng 6 trong trường hợp khớp cắn hạng II thiếu khoảng
Khớp cắn hạng II có chen chúc răng. Nên hoãn lại việc nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm trên (dĩ nhiên là răng này trong tình trạng khó phục hồi, tiên lượng kém) cho đến khi răng cối lớn thứ hai mọc lên.
Vì có thể sử dụng vị trí nhổ răng cho điều trị chỉnh hình răng mặt sau này để ngụy trang sai khớp cắn hạng II và giảm độ cắn chìa. (theo Crabb và Rock, William và Gowans).
Nếu cần nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm dưới, không cần thiết nhổ răng bù trừ ở bên đối diện. Răng hàm trên cũng không hoặc rất ít trồi. Do tác động theo chiều dọc của răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm trên ăn khớp với răng cối sữa thứ hai hàm dưới.
Có thể cần sử dụng thêm khí cụ hỗ trợ tăng trưởng sau khi nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm dưới để sửa chữa tình trạng sai khớp cắn hạng II [Gill và cs].
Ở các tình huống sai khớp cắn còn lại, quyết định nhổ răng 6, thường phải can thiệp chỉnh nha sau đó.
Kết luận khi nào nên nhổ răng 6 (răng vĩnh viễn thứ nhất) là tối ưu nhất
Nhỏ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất có ảnh hưởng tích cực làm cho rằng cối lớn thứ ba có vị trí tốt hơn và phát triển sớm hơn.
Kết quả phân tích chứng minh rằng ngay cả khi cần nhạc thời điểm lý tưởng nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất thì vẫn không thể ngăn ngừa hoàn toàn độ nghiêng và còn lại khe hở.
Tuy nhiên các khí cụ neo chặn tạm thời như miniscrew, miniplate hoặc implant khẩu cái có thể sẽ giúp xử lý tác dụng tiêu cực của việc nhổ răng cối lớn vĩnh viễn sớm. Nếu nhổ răng sớm thì thời gian điều trị chỉnh hình răng mặt sau này có thể giảm đáng kể do sự tự đóng khoảng. Người ra khuyên nên đóng khoảng bằng implant khẩu cái ở hàm trên và miniplate ở hàm dưới (Schatzle và cs).
Nên nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm trên từ 8-10.5 tuổi có khuynh hướng thuận lợi hơn. Dữ liệu phân tích nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm dưới chứng minh rằng việc nhổ răng cho trẻ từ 8-11.5 tuổi có kết quả tốt hơn có ý nghĩa so với bệnh nhân trẻ hơn 8 hoặc lớn hơn 11.5 tuổi.
Tuy nhiên, luôn có kế hoạch phối hợp với bác sĩ chỉnh hình răng mặt khi nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất. Nên ghi nhận các thay đổi trong xương hàm và giữa hai xương hàm và cân nhắc việc có cần nhổ răng đối xứng và/hoặc bù trừ hay không.
Tác giả khuyên nên nhổ răng cối lớn vĩnh viễn thứ nhất trước khi răng cối lớn vĩnh viễn thứ hai mọc lên để giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực không mong muốn và đạt được kết quả lâm sàng tốt nhất.
Thuật ngữ nhổ răng | Tiếng anh chuyên ngành Răng Hàm Mặt
- Hypomineralisation: mất khoáng
- Hypoplasia: thiểu sản
- Elongation: trồi
- Camouflage: ngụy trang
