Tiêu chân răng trong điều trị chỉnh nha do mất cân bằng tái cấu trúc xê măng chân răng. Khi có lực tác động lên răng, phần xê măng tiếp giáp vùng hóa kính cũng bị tấn công bởi các hủy cốt bào. Khi hiện tượng tiêu hủy đến phần ngà răng, tiêu chân răng sẽ xảy ra.
Thực tế lâm sàng ai sẽ bị tiêu chân răng khi chỉnh nha? Có thể có những người không bao giờ tiêu chân răng, nhưng cũng có những người rất dễ bị tiêu chân răng, dù lực chỉnh nha rất thấp và chỉ trong thời gian ngắn.
Bài viết này không đi cụ thể vào nguyên nhân và yếu tố liên quan của tiêu chân răng do chỉnh nha, mà chủ yếu tổng hợp lại làm như thế nào để kiểm soát tiêu chân răng?
Xem thêm: Tiêu chân răng trong chỉnh nha và yếu tố liên quan. Sinh bệnh học tiêu chân răng,…
Tóm Tắt Nội Dung
Các mức độ kiểm soát tiêu chân răng trong chỉnh nha:
Kiểm soát tiêu chân răng trong điều trị chỉnh nha có thể chia thành 3 mức độ:
- Kiểm soát chuẩn (SM – Standard monitoring): 9-12 tháng khi tác động lực lên vùng răng cửa.
- Kiểm soát thường xuyên (FM – Frequent monitoring): 6-9 tháng khi tác động lực lên vùng răng cửa.
- Kiểm soát nguy cơ (IM – Intensive monitoring): 4-6 tháng khi tác động lực lên vùng răng cửa.
Kiểm soát tiêu chân răng trên bệnh nhân bình thường:
Với bệnh nhân mới, không có nhiều yếu tố lên quan đến làm tăng nguy cơ tiêu chân răng có thể thực hiện kiểm soát chuẩn, nghĩa là mỗi 9-12 tháng kiểm tra trên phim x quang (hoặc CT) để phát hiện hiện tượng tiêu chân răng có xảy ra hay không:
- Nếu tiêu chân răng không quá 2mm, khả năng tiêu chân răng nhẹ, nên tiếp tục điều trị và thực hiện kiểm soát đánh giá lại sau mỗi 9-12 tháng (kiểm soát chuẩn – SM), tiếp tục quá trình điều trị chỉnh nha, sử dụng lực nhẹ.
- Nếu tiêu chân răng hơn 2mm, nhưng tiêu vẫn dưới 1/3 chân răng, khả năng tiêu chân răng cần chú ý, ghi lại trên bệnh án, bệnh nhân vẫn được tiếp tục điều trị, có kiểm soát với lực nhẹ tối ưu và thực hiện kiểm soát đánh giá lại sau mỗi 6-9 tháng (kiểm soát thường xuyên – FM).
- Nếu tiêu chân răng trên 1/3 chân răng, cần đặc biệt quan tâm, việc kiểm soát đánh giá lại sau mỗi 4-6 tháng (kiểm soát nguy cơ – IM). Thông thường khả năng cao bệnh nhân cần thay đổi kế hoạc điều trị, bệnh nhân liên quan đến một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ mà chưa được tìm hiểu kỹ. Phần kiểm soát này sẽ được trình bày rõ ở phần tiếp theo.
Kiểm soát tiêu chân răng trên bệnh nhân có yếu tố nguy cơ:
Xem thêm: Tiêu chân răng trong chỉnh nha và yếu tố liên quan. Sinh bệnh học tiêu chân răng,…
Với bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cần ghi chú rõ để nhắc nhở kiểm soát thường xuyên (FM), đánh giá mỗi 6-9 tháng. Nếu phát hiện có tiêu chân răng, tùy vào mức độ tiêu chân răng sẽ sử dụng phương pháp kiểm soát phù hợp. Thường sẽ tăng một mức độ kiểm soát so với nhóm bệnh nhân bình thường (không có yếu tố nguy cơ liên quan đến tiêu chân răng).
Nếu tiêu chân răng không quá 2mm:
Kiểm soát thường xuyên (FM):
- Đánh giá lại sau mỗi 6-9 tháng
- Khả năng tiêu chân răng nhẹ
- Bệnh nhân vẫn được tiếp tục quá trình điều trị.
- Sử dụng lực nhẹ.
Nếu tiêu chân răng hơn 2mm và tiêu vẫn dưới 1/3 chân răng:
Kiểm soát nguy cơ (IM):
- Đánh giá lại sau mỗi 4-6 tháng
- Khả năng tiêu chân răng cần chú ý, ghi lại trên bệnh án.
- Tạm ngưng quá trình điều trị trong 2-3 tháng rồi tiếp tục.
Nếu tiêu trên 1/3 chân răng:
Ngừng điều trị 2-3 tháng, đánh giá lại và quyết định dựa vào thời gian điều trị hoàn tất cần thiết ít hay nhiều hơn 6 tháng:
- Trường hợp thời gian hoàn tất chưa đến 6 tháng:
- Sử dụng lực nhẹ tối ưu
- Không sử dụng lực Torque
- Nẹp các răng lại sau khi tháo mắc cài
- Trường hợp thời gian hoàn tất cần trên 6 tháng:
- Có thể xem xét khả năng thay đổi kế hoạch điều trị và kết quả có thể không hoàn hảo nhằm mục đích rút ngắn thời gian điều trị.
- Nếu kế hoạch thay đổi vẫn không rút ngắn thời gian điều trị được, có thể chuyển kế hoạch phục hình hay cấy ghép implant.
Tóm tắt về kiểm soát tiêu chân răng trong chỉnh nha:
Nên tìm hiểu rõ các yếu tố liên quan đến tiêu chân răng trên bện nhân, tư vấn thỏa hiệp, thông báo về khả năng tiêu chân răng, tiên lượng về kết quả điều trị,… cho bệnh nhân nắm rõ.
Việc lựa chọn bệnh nhân để điều trị rất quan trọng, đặc biệt với những người nhạy cảm với tiêu chân răng.
Người bình thường thì đánh giá mỗi năm một lần (khoảng 9-12 tháng) để phát hiện và xử trí tình trạng tiêu chân răng. Trên bệnh nhân nhạy cảm với tiêu chân răng (có yếu tố nguy cơ tại chỗ, toàn thân, tiền sử gia đình,…) đánh giá khoảng nửa năm một lần (6 tháng) từ đó có cách xử trí thích hợp.
Bài viết được tóm lại trong hình bên dưới:
Nguồn: Dental Press Journal of Orthodontics, Chỉnh nha lâm sàng, Contemporary Orthodontics,…
Xem thêm: gãy lefort phân loại và chẩn đoán đầy đủ chi tiết nhất
Note: Bài viết này hữu ích với bạn chứ ? Đừng quên đánh giá bài viết, bấm like và chia sẻ cho bạn bè và người thân của bạn nhé !
